Verhaal over kasteel Ammersoijen

De heerlijkheid Ammerzoden gelegen in de Bommelerwaard vormde samen met Well en Wordragen een Gelders leen. In 1386 nam Willem van Gulik, hertog van Gelre het kasteel in. Hij liet het na aan één van zijn bastaardzonen Johan (van welke vrouw?). Hertog Reinald IV van Gelre en Gulik nam samen met zijn broer Willem I het kasteel Ammersoijen (Ammerzoden) over van Arnold van Hoemen. Zij bewoonden het kasteel van 1402 tot 1405. In 1405 wordt het uitgeleend aan Johan van Stecke. Die Johan trouwt met een vrouwe van Waardenburg. In 1412 neemt Reinoud (Reinald IV) het kasteel terug van Johan van Stecke en geeft het in 1419 ook weer door aan een andere bastaardzoon Willem van Wachtendonk (moeder is Maria van Brakel). Willem erft in 1423 officieel het kasteel Ammersoyen. Al in 1424 verkoopt hij het kasteel aan Johan van Broeckhuysen, heer van Weerdenborch en Heer van Well en Ammerzode. Die bewoont het tot 1442.

citaat uit Regesten van Roermond: 0372 Huis Ammerzoden Inventaris 5. Bijlagen 5.1. Regestenlijst

19 b. Wilhem, heer tot Wachtendonck, verklaart dat hij bereid is voor den leenheer, den hertog van Gelre, het leen van Ammerzoyen op te dragen ten behoeve van Johan, heer tot Broichuyssen en Waerdenborch. Afschrift in Inv. no. 19 f. 4v Datering: 1424 April 25 (op Sinte Marcusdach evangelists)

19 a. Wilhem, heer tot Wachtendonck en zijn vrouw Hermanna van Batemburch, erkennen verkocht te hebben aan Johan, heer tot Broichuyssen en tot Werdenburch, hun slot te Amerzoyen met de voorburcht en grachten, met de heerlijkheid van Amerzoyen met de dorpen, hoog- en laaggericht, leen- en dienstmannen, met de geestelijke en wereldlijke lenen, horigen, westynsigen en keurmedigen, etc, zooals zij dit van hertog Reynalt van Gulick en Gelre gewisseld en verkregen hebben en door dezen beleend zijn, en stellen als waarborg zijn broeder Edewardt, heer tot Haeps en voogd te Belle. Afschrift in inv. no. 19 f.1. Datering: 1424 April 25 (op Ste Marcus'dach des heylighen Evangelists)

19 . Wilhem, heer tot Wachtendonck, ontslaat de leenmannen van de heerlijkheid Amersoyen van hun leeneed ten behoeve van Johan, heer tot Broichusen en Weerdenborch. a. Oorspr. (inv. no. 57). Met het zegel van de oorkonder. b. Afschrift in inv. no. 19. Datering: 1424 April 25 (opp sente Marcusdach 's heiligen ewangelisten)

Die Willem heeft de naam van Wachtendonk aangenomen toen hij trouwde met Johanna van Wachtendonk (dochter van Arnold 5e van Wachtendonk en Wilhelmina van Buren). Johanna van Wachtendonk is erfdochter van het slot de stad en het land Wachtendonk. Willem (van Gulik) van Wachtendonk mag na het overlijden van Johanna op het slot blijven wonen. In de huwelijkse voorwaarden was vastgelegd dat na zijn dood het slot zou komen te vervallen aan neven van Johanna of hun erfgenamen. Door het huwelijk met Hermanna van Bronckhorst-Batenburg komen er problemen. Willem en Hermanna vermaken hun totale bezittingen “ van Wachtendonk” aan de hertog van Gelre en Gulik. De kinderen van het echtpaar moeten, volgens order van de hertog, de naam van Wachtendonk dragen. De andere leden van de familie van Wachtendonk blijven in bezit van het slot Wachtendonk, maar ze eisen het hele patrimonium op.

Het kasteel Ammerzode is omstreeks 1300 in één keer als geheel gebouwd, dus niet in verschillende bouwfasen. De bouwende familie Herlaer moet erg rijk geweest zijn in die tijd. Het kasteel ondervindt pas in 1513 enige schade. Dat is bij de bezetting door de Bourgondische troepen, geleid door graaf Hendrik van Nassau. Bij een belegering door het Spaanse leger valt de schade mee, omdat de troepen van Willen van Oranje snel weer vertrokken. De familie van Arkel heeft het dan in bezit. George van Arkel komt in 1590 om bij een brand. Het verhaal gaat dat bij de brand een dochter van George ontsnapt aan een opsluiting in een klooster, omdat zij daar opgesloten zou worden, nadat ze verliefd geworden is op iemand van lage stand. Sindsdien is niets meer van die dochter genomen.

Pas na 1648 (na de Tachtigjarige-oorlog) begint een kleinzoon van George, Thomas Walraven van Arkel aan de restauratie van het kasteel. Het wordt in 19 jaar tijd herbouwd in middeleeuwse staat, maar met in die tijd moderne aanpassingen. Bij een later restauratie bleken er middeleeuwse elementen achter pleisterwerk verborgen. (bij een rondleiding door het kasteel worden me enkele elementen getoond). Bij het gokken met een pastoor verliest een nakomeling van Van Arkel het kasteel aan de kerk. De Franciscanen hebben het in gebruik genomen. 1873 komt het in handen van het Clarissenklooster. De clarissen verbouwen de binnenzijde van het kasteel heel ingrijpend er komt een grote kapel in. Ook de slotgracht wordt gedempt, zodat er meer kloostergebouwen bijgebouwd konden worden. In de Tweede Wereldoorlog wordt het kasteel beschoten door de geallieerden; de nonnen vertrekken. In 1948 komt het kasteel in handen van de Vrienden van Gelders Kastelen. Zij breken de kloostergebouwen af en brengen de slotgracht weer aan. (Een vriendin van mij heeft tijdens haar studie kunstgeschiedenis geholpen met het analyseren van de archeologische vondsten). In 1975 was de restauratie eindelijk voltooid en te bezichtigen.